ANABOLIC STEROIDS: A PRIMER
By William Llewellyn
PREGLED
Svi anabolicni steroidi dolaze iz testosterona. Testosteron je primarni muski hormon koji je odgovoran za brojne funkcije u tijelu. Te funkcije iako su brojne za nasu pricu ovdje mogu biti svrstane u jednu od tri kategorije.
Prva je anabolicni efekat testosterona. Ovaj efekat podrazumijeva izgradnju i odrzavanje skeletalnog misicnog tkiva, povecanje zadrzavanja kalcijuma u kostima i stimulaciju proizvodnje crvenih krvnih celija putem bubreznog erythropoietina. Ovo su efekti testosterona o kojima se cesto diskutuje kada govoimo o "konstruktivnim" svojstvima ovog hormona. Testosteron takodje ima i androgena svojstva, koja se fokusiraju na razvoj i odrzavanje sekundarnih muskih karakteristika. To podrazumjeva tijelesnu i facijalnu maljavost, povecan libido kao i podrzavanje kvaliteta i kolicine sperme. Trece, testosteron ima i estrogeni efekat. Estrogen i testosteron su strukturalno veoma slicni i tijelo redovno testosteron pretvara u estrogen. Testosteron u stvari sluzi kao prvi izvor estrogena muskarcima, gdje obavlja veliki broj vaznih fizioloskih uloga.
MEDICINSKA PRIMJENA ANABOLICNIH STEROIDA
Anabolicni steroidi, koji su svi oblici derivata testosterona, su u proslosti pronasli sirok dijapazon svoje primjene u medicini. Trenutno medicinska primjena ovih ljekova ja ipak prilicno mala i moze biti svrstana u jednu od sest kategorija.
HYPOGONADISM – Ovo je generalni termin koji se odnosi na smanjenu produkciju testosterona kod muskaraca. Niski nivoi testosterona mogu biti izazvani razlicitim stvarima, poput bolesti, povrede, starenja, pa cak i geneticke predispozicije za nisku androgenu produkciju. Zbog sve vece paznje koja se posvecuje ka smanjenim androgenim nivoima uslijed starenja (andropausa), pa je hypogonadism prvenstveno razlog zbog koga se uzima AAS u modernoj medicini.
OSTEOPOROSIS - Ovaj poremecaj se odnosi na to da kosti postaju slabije i krhkije i samim tim da dolazi do njihovog cestog loma. Ovo slabljenje kostiju cesto se desava zbog starenja, ali moze da se desava i zbog odredjenih hormonalnih problema. Estrogeni se cesto koriste u postmenopauzalnoj fazi kod zena kako bi se izborile sa osteoporozom, jer ovi hormoni mogu sprijeciti gubljenje kalcijuma iz kostiju. Anabolicni steroidi, mogu izazvati jos jaci efekat, znacajno povecavsi retenciju kalcijuma kod visokog procenta pacijenata sa ovakvim problemima.
ANEMIA - Deficijencija crvenih krvnih celija je nekad bio razlog primjene odredjenih anabolicnih steroida. A sve iz razloga sto ovi ljekovi daju povecanju produkciju erythropoietina. Erythropoietin je primarni stimulator proizvodnje crvenih krvnih celija, cinjeci ovu klasu ljekova vrlo efektnom u terapiji. Posljednjih godina je doslo do rekombinacije erythropoietina koje je dovelo do jos bolje stimulacije produkcije crvenih krvnih celija, a da pritom nisu prisutne negativni androgeni efekti uzimanja steroida. Iako anabolicni steroidi jos uvijek pronalaze primjenu u ovom lijecenju, a vjerovatno ce uvijek tako i biti, lagano se smanjuje fokus na AAS-u zbog ovih bolesti.
LIJECENJE TKIVA USLIJED POVREDA I OPEKOTINA - Anabolicna svojstva ponekad dovode do njihove primjene u oporavku prilikom opekotina i povreda. U jednom vremenu nase istorije njihova primjena u ove svrhe je bila vrlo velika. Posljednjih godina tj tokom '90-tih doslo je do smanjenja njihove primjene u ove svrhe. Ali opet u proteklom periodu i nakon sve vise pozitivnih studija o AAS-u cini se da je ponovo probudjeno interesovanje za njih kod tretiranja ovih problema..
RAK DOJKE - Androgeni i estrogeni imaju pozitivnu ulogu u rastu tkiva dojke kod zena. Odredjene vrste raka koje reaguju na hormone mogu dovesti do toga da se primjena AAS-a pozitivno odrazi na pacijenta. Ovi ljekovi se obicno primjenjuju kao dodatni ljekovi kod zena u postmenopauzi kod kojih rak dojke nije moguce operisati.
GUBLJENJE MISICNE MASE - Cista misicna masa je vrlo bitna u ocuvanju opstefizickog zdravlja, mnoge bolesti sprijecavaju da se postojeca misicna masa sacuva. Kao najbolji primjer za ovo su osobe zarazene HIV-om, gdje su se anabolici pokazali kao izvanredni, cesto revitalizirajuci oboljele pacijente. Zadnjih godina je primjena steroida u ovoj oblasti dozivjela pravu ekspanziju.
ISTORIJA:
1930-1940 - RANI DANI
30-te i 40-te godine su rana era anabolicnih steroida. Testosteron je prvi put sintetizovan u laboratoriji 1931. tako dozvoljavajuci klinicko eksperimentisanje sa ovim hormonom. Do 1934. prvi steroid za hypogonadism je prestavljen, i zvao se Proviron iz Njemackog Sheringa. Do 1936. smo dobili i prvi injekcioni estar, kao i oralni testosteron (methyltestosterone), koji je u sebi nosio hemijsku modifikaciju i koji ce kasnije dovesti od komercijalnije upotrebe steroida (c-17 alkylation). Naucnici su ubrzo poceli mjenjati testosteronsku molekulu kako bi ojacali ili oslabili androgena, anabolicna ili estrogena svojstva ovog hormona. Do 1940. razlicite forme testosterona kao i drugih ranih AAS-a su koriscena u medicini sirom zapadnog svijeta. Koristili smo te ljekove vise od 70 godina, i sa njima u stvari imamo mnogo vise iskustva nego li sa nekim novijim ljekovima koje nam prepisuju ljekari.
1950-1960 - DEKADA ISTRAZIVANJA
50-te su bile najaktivnija dekada kada su u pitanju istrazivanja vezana za steroide. Tokom ovog perioda je stvorene stotine efektivnih testosteronskih derivata, mnogi od kojih su nasli primjenu u medicini. Takodje u ovom periodu su naucnici uspjeli da urade najvise po pitanju disocijacije anabolickih i androgenih dejstava testosterona. Estrogenost je odstranjena iz mnogih novih struktura, ali kompletno odvajanje anabolicnih i androgenih efekata ipak jos nije postignuta. Naucnici su u ovom periodu utvrdili da vrlo vjerovatno nikada nece uspjeti da stvore cistu anabolicnu supstancu, jer su i anabolicni i androgeni efekti posredovani istim receptorima u ljudskom organizmu. Tako da svi steroidi imaju odredjen balans svog anabolicnog i androgenog dejstva.
1960-1970 - SIRENJE UPOTREBE STEROIDA
Upotreba AAS-a u pospjesenju izgradnje misicne mase i poboljsanju sportskih rezultata rasirila se kao pozar u takmicarskim krugovima tokom 60-tih i 70-tih godina proslog vijeka. Tokom ovog perioda AAS su bili nepoznati van svlacionica i vrlo malo je radjeno da bi se njihova upotreba onemogucila. Internacionalni Olimpijski komitet nije zabranio njihovu upotrebu sve do 1975. godine, a prvi pokusaji testiranja su se desili tokom 1976. Njihova upotreba je u stvari bila dozvoljena i do pocetka 80-tih jer nisu postojali valjani testovi kako bi se utvrdilo njihovo koriscenje. Tokom 60-tih i 70-tih mnogi novi komercijalni steroidi su pusteni u prodaju, a bili su bazirani na istrazivanjima nastalim tokom perioda 1950-1960.
1980-1990 - ANTI-STEROID ERA
Do 80-tih je poraslo osjecanje da treba odstraniti upotrebu ovih ljekova iz takmicarskog sporta. Objavljen je veliki broj clanaka u medijima koji su pozivali na ostrije testiranje sportista, teze zabrane i penale za one koji su uhvaceni, kao i opsezna kampanja koja je govorila o opasnostima upotrebe AAS-a. 1984. je objavljena knjiga Dr. Bob Goldmana "Death in the Locker Room" (Smrt u svlacionici). Ova knjiga je dala vrlo ruzno vidjenje o koriscenju steroida medju atletama. U njoj je bilo i poglavlje "Kako steroidi unistavaju tijelo", koji alarmira veliki broj citatelja, i decenijama se koristio kao referenca kada se govori o upotrebi steroida.
1988. Kanadjanin Ben Johnson je pobjedio u trci na 100 m americkog favorita Carla Lewisa. Johnson je postavio svjetski rekord i kasnije bio pozitivan na stanozolol. Johnsonu je oduzeta zlatna medalja, a ovaj trenutak se smatra najistaknutijim momentom u anti-steroidnom eri. Tako je predstavljena i lazna "izolovana steroidna prevara" u ocima posmatraca. Dok su mnogi experti samo prokomentarisali da se ipak samo radi o gresci Johnsonovog tima koji se brinuo o njegovim pripremama.
1987-1990 SASLUSANJA U AMERICKOM SENATU
Tokom ovog perioda americki kongres je organizovao seriju saslusanja i istraga vezanih za "upotrebu steroida".
Razne drzavne agencije i privatni medicinski eksperti su pozvani da svjedoce oko moguce klasifikacije AAS-a u zvanicnu listu nacionalno kontrolisanih supstanci pored narkotika i ljekova sa velikom mogucnosti zloupotrebe. Americka Agencija za narkotike (DEA), Agencija za zdravlje i servis gradjana, Americka medicinska asocijacija su shvatile da se AAS koriste siroko van njihove medicinske primjene, ali su se ipak usprotivile da se AAS klasifikuju kao ljekovi sa velikom mogucnoscu zloupotrebe. Mnogi su se medicinski eksperti slozili da AAS ne treba da budu na listi kontrolisanih supstanci. Ipak i pored svega ovoga, misljenje manjine je imalo uticaja na Kongres i AAS su se nasle na listi kontrolisanih supstanci u februaru 1991. godine.
DANAS
Danas se istorijski nalazimo u jedinstvenom periodu. Nema pitanja da je anti-steroidni pokret jaci nego ikada. Gotovo da nema dana da se ne objavljuju nove price koje diskutuju opasnosti vezane za AAS upotrebu. Istovremeno upotreba steroida za poboljsanje fizickih performansi nikada nije bila veca. Mnogi ce reci da cak kolicina informacija koje mediji prenose i doprinosi tome. Ali definitivno je danas upotreba anabolicnih steroida u velikom porastu. A to se sve desava u eri poslije one tokom '90-tih u kojoj su se mnoge farmaceutske kuce distancirale od proizvodnje steroida. Trenutno vidimo da se AAS koriste u lijecenju andropause, i da su mnogi novi preparati izbaceni na trziste sa ovom namjenom, sto je jasan signal o rastu potraznje na trzisu ovih supstanci. Interesantana je i cinjenica da Dr. Bob Goldman, koji je napisao gore pomenutu knjigu "Death in the Locker Room" je sada savjetnik americke akademije protiv starenja koja podrzava kontrolisanu upotrebu AAS-a u svrhu borbe protiv starenja.
ZDRAVSTVENI RIZICI:
KARDIOVASKULARNI - Anabolici mogu da imaju brojne efekte koji mogu pospjesiti rizike kardiovaskularnih bolesti. Najcesca diskusija na ovu temu su efekti ovih ljekova na serum holesterola, najcesce u smanjenju HDL (dobrog) holesterola. Takodje je ovo nekada vezano i za povecanje LDL (loseg) holesterola. Potrebno je napomenuti da oralni AAS imaju znacajnije negativne efekte od injekcionih steroida. Mnoge atlete izbjegavaju upotrebu oralnih ljekova kako bi smanjili neke negativnosti steroidne terapije na vrijednosti holesterola. Takodje atlete koji koriste anabolicne steroide primjecuju visocije vijednosti LVH (Left Ventricular Hypertrophy) koju atlete koji ne koriste steroide nemaju, a sto je jos jedan faktor koji moze dovesti do srcanih oboljenja. Krvni pritisak takodje moze porasti sa upotrebom steroida, mada se mora reci da opasna povecanja krvnog pritiska nisu cesta. Ovaj efekat moze biti drasticniji kod ljekova koji su estrogeniji.
TUMOR MOZGA - Smrt profesionalnog igraca americkog fudbala Lyle Alzadoa 1993. godine populisala je novi propratni efekat upotrebe steroida - tumor mozga. Alzado je pripisivao svoj rak visegodisnjoj upotrebi steroida, i prije svoje smrti trazio je od drugih da ne ponove njegove greske i da izbjegnu ove ljekove.
Ovo je bio jedan tragican i tuzan dogadjaj, ali isto se mora istaci da ne postoji medicinski dokazana veza izmedju upotrebe steroida i raka. Alzadov ljekar je takodje ustvrdio da nema poznate veze izmedju njegove bolsti i upotrebe AAS-a.
RAK PROSTATE - Androgeni steroidi mogu da povecaju velicinu prostate. Ovo je vrlo dobro dokumentovano i poznato. Ovi ljekovi moraju da budu upotrebljeni sa velikom paznjom kod ljudi koji pate od uvecanja prostate, ili prethodne bolesti tj raka prostate. Ipak medicinska istrazivanja nisu konkluzivna kada je u pitanju da androgeni steroidi dodovde do raka prostate. Trenutno je velika paznja posvecena terapijama koje sadrze androgene supstance a prepisane su starijim muskarcima. Naime sada nije uspostavljena definitivna veza koja bi dala potvrdu da koriscenje androgenih steroida dovodi do pojave raka prostate kao propratne pojave prilikom periodicne upotrebe AS u zdravim muskarcima.
OTKAZ ILI RAK JETRE - Ovaj potencijalni propratni efekat upotrebe AAS je cesto precijenjen, ali je i ipak validan do jedne mjere. Ovo je izazvano zbog hemijske strukture mnogih oralnih steroida. Hormon poput testosterona je isuvise efikasno unisten jetrom kada se uzima oralno, tako da se mora modifikovati kako bi izdrzao metabolizam i kako bi mogao da bude unesen u obliku kapsule ili pilule. Proces steroidne C-17 alkilacije je razvijen, i tako se eliminise princip metabolicnog puta steroidnog razbijanja u jetri. To je dopustilo da se razviju efektivni oralni steroidi poput Dianabola, Winstrola i Anadrola, ali isto tako i omogucio da se stvore steroidi koji ce ostavljati odredjena ostecenja na jetri. Sa prekomjernom upotrebom moze doci do otkaza jetre, medjutim medicinski je dokumentovano manje od deset ovakvih slucajeva kod atleta i to nakom sto su koristili izuzetno visoke doze. Ne-alkalizovani injekcioni steroidi poput nandrolona, testosterona, primobolana i equipoisea ne ostavljaju ostecenja cak ni prilikom izuzetno visokih doza.
PLODNOST - Ovo je takodje cesto pominjana propratna pojava upotrebe AAS, koja je validna iako je privremena. Desava se u stvari nesto vrlo slicno sa estrogen-pilulama koje koriste zene kako nebi ostale trudne. Kada primjenite muski hormon sa spoljasnjeg izvora, prirodni hormonski ciklus je prekinut, blokirajuci tako prirodnu plodnost. Svjetska zdravstvena organizacija je cak testirala testosteron kao potencijalnu musku tabletu za kontrolu trudnoce, tvrdeci da je efektivna, bezopasna i da se moze njenim prestankom upotrebe povratiti sposobnosti oplodnje. U jednom trenutku je postojala odredjena "testosteroska terapija povratka" koja je ukljucivala 6-8 nedjelja testosteronskog ciklusa nakon cega bi se desio period plodnosti (uvecane produkcije sperme) nakon cega je terapija povucena i tijelo se vratilo u normalni prirodni balans. Medicinske terapije su ponekad potrebne kada je u pitanju vrlo duga upotreba steroida, ali trajna sterilnost kod pacijenata zbog upotrebe steroida nije dokumentovana.
PRESTANAK RASTA - Ovo je takodje validan propratni efekat kada se anabolicno/androgene supstance upotrebljavaju u adolescenciji. Ipak vazno je ovdje napomenuti da se ovo desava zbog estrogenih a ne androgenih svojstava.
Estrogen je razlog zbog cega su zene nize od muskaraca, kao i zbog cega u mladosti muskarci duze razvijaju od zena. Prestanak rasta je znaci problem samo sa estrogenima. Neki steroidi su uspjesno korisceni kako bi pomogli adolescentima koji imaju problema sa usporenim rastom, zbog svojstava steroida da zadrzavaju kalcijum u kostima.
MENTALNO ZDRAVLJE - Muska agresija je povezana sa androgenim nivoima. Ovo je vrlo dobro poznato, i povecanje agresivnosti je moguce uslijed upotrebe steroida. Da bih dao primjer, radi se o tome da bi neko postao ljut jer se zaglavio u saobracaju, a inace bi odreagovao nesto mirnije i pustio da stvari idu dalje. Ne govorim o "steroidnoj ljutnji", koja se odnosi na nasilno ponasanje inace mentalno zdrave i stabilne osobe. "Steroidna ljutnja" je odbacena od svih onih koji se bave istrazivanjima steroida. Samoubistva su cesto predmet diskutovan i koji se dovodi u vezu sa upotrebom steroida, zbog odredjenog broja samoubistava tinejdzera a koji su koristili steroide. Iako su mediji pozurili da to dvoje dovedu u korelaciju, nikada se nesto takvo nije zabiljezilo u medicinskoj literaturi, i nikad nije prihvaceno da je to propratni efekat upotrebe steroida u zdravoj individui.
KOZMETICKI EFEKTI (akne, gubitak kose, gynecomastia, virilizacija, retencija vode) - Postavio sam ove efekte pod jednu kategoriju, jer su to efekti koji nisu opasni po zdravlje, a moguci su prilikom upotrebe AAS-a. Oni mogu dovesti u pitanje izgled korisnika steroida i zbog toga je dobro pratiti ih u toku uzimanja, ali nece dovesti do bolesti ili smrti. Akne, se same objasnjavaju. Gubitak kose je moguc, ali samo kod ljudi koji imaju genetsku predodredjenost ka gubitku kose, jer ako je tako androgeni efekti mogu pospjesiti taj proces. Gynecomastia se odnosi na razvoj tkiva poput zenskih grudi, a koji se manifestuje sa nabreklinom ispod bradavica i potrebno je da atleta preuzme korake kako bi ovo izbjegao. Ovo je povezano uz estrogen, i nije u korelaciji sa ne-estrogenim steroidima. Neki ljekovi mogu pomoci i korigovati gynecomastiu a nekad je potreban hirurski zahvat. Virilizacija se odnosi na prikazivanje muskih atributa na zenama, i to prilikom uzimanja muskog hormona. Propratni efekti su produbljivanje glasa, zadebljanje koze, rast maljavosti na licu/tijelu i to mogu biti permanentni propratni efekti ukoliko se stanje ne prati. Zadrzavanje vode je u stvari jednostavno povecanje zadrzavanja vode u tkivima, sto cesto dovodi do otoka na licu ili na tijelu. Ovo je takodje vezano za estrogen, odnosno estrogene steroide.
SPRIJECAVANJE STETE
ODGOVARAJUCE INJEKCIONE PROCEDURE - Fokusiranje na injekcionoj proceduri moze pomoci kako bi se eliminisale komplikacije koje se javljaju kod ne-medicinske upotrebe steroida. Steroidi se daju putem dubokih intramuskularnih inekcija. Obicni predio davanja je gornj spoljni kvadrant gluteusa, iako su ljekovi obicno davani u gornjem spoljnom dijelu butine ili u rame. Injektovanje ovih ljekova u manje misice se ne preporucuje jer je tehnicki njima teze omoguceno da putuju kao i zbog vece mogucnosti da dodje do komplikacija sa njihovm samostalnom primjenom. Volumen inekcije nebi trebao da bude stresan, generalno ne vise od 3ml po aplikaciji. Takodje znacajan fokus bi trebao da se da cistoci, koriscenje alkohola i vate prije davanja inekcije, kao i odbacivanje igli nakon svake upotrebe. Treba napomenuti da je u bodybuilding svijetu vrlo nepopularno "djeljenje" igle jer ovo nisu droge i ne izazivaju zavisnost vec su obicno proces koji je dobro planiran.
UPOTREBLJAVAJ STEROIDE, ALI IH NEMOJ ZLOUPOTREBLJAVATI - Steroidi mogu biti upotrebljeni kako bi se izgradili misici i poboljsale peformanse relativno bezbjedno ako se posveti paznja ka nekoliko stvari.
MEGADOZE - Primjena velikih doza kako bi se postigli brzi rezultati je nepotrebna, pogotovo za one koji se bave rekreativno sportom. Dovoljno misica se moze izgraditi sa umjerenim dozama. U slucaju testosteronskog estra poput testosteron cypionata to je doza od 200-400mg nedjeljno (otprilke 2-4 puta naturalna produkcija). Vrlo je rijetka potreba da se uzimaju doze od 1000mg ili vise nedjeljno, jer su beskorisne i znatno pospjesuju propratne negativne efekte kao i udar steroidne terapije na kardiovaskularni sistem i opasnosti po njega.
ODGOVARAJUCI CIKLUSI - Ovome treba posvetiti odgovarajucu paznju, a ukljucuje obicno cikluse od 6-8 nedjelja sa istom tolikom pauzom nakon uzimanja AAS-a.
BEZ ORALNIH - Ogranicena upotreba oralnih steroida je bitna, jer oni imaju mnogo veci uticaj na pojavljivanje negativnih propratnih efekata na kardiovaskularni sistem. Takodje njihovom toksicnoscu uticu na jetru.
POSJETITI DOKTORA - Korisnici bi trebali da posjecuju doktora prilikom svakog ciklusa. Pregled krvi bi trebao biti radjen vise puta. Kontrolisanje holesterola i odnos HDL/LDL treba biti provjeren zbog mogucnosti oboljenja srca, a ne samo ukupni holesterol! Krvni pritisak, broj krvnih zrnaca, trigliceridi, homocytein, enzimi jetre bi takodje trebali da budu provjereni.
IZBJEGNUTI SVERCOVANE I UNDERGROUND LJEKOVE - Ovi su ljekovi cesto sumnjivog kvaliteta. Na primjer: Sa Hartfort Couraranta su skoro narucili 13 steroidnih produkta sa interneta, i testirali su ih u snazi i zagadjenosti. I tako su saznali da su polovina bili sterilni i sa odgovarajucim dozama, dok su preostali bili kontaminirani sa supstancama koje definitivno nisu za ljudsku upotrebu. Ironicno, zakoni koji sprijecavaju doktore da prepisuju ove ljekove tjeraju korisnike da trguju na crnom trzistu ili da ogranicavaju svoje zalihe tako doprinoseci novim rizicima koje izaziva trgovina na crno, a gdje se veliki broj nesterilnih ljekova prodaje.
ZAVSNA RIJEC
Dabih dao zakljucak na sve ovo gore navedeno, mogu se fokusirati na slijedece tacke: 1) Steroidi imaju dugu primjenu u medicini covjeka, i vrlo dobro su istrazeni 2) Kratkorocni rizici upotrebe AAS-a su veoma rijetki 3) Dugorocni rizici (visegodisnji) su prisutni i odnose se na kardiovaskularne bolesti 4) Zakoni koji sprijecavaju nabavku AAS-a su bazirani na eticnim i politickim pitanjima uprkos faramceutskim i naucnim istrazivanjima 5) Zakoni koji sprijecavaju nabavku AAS-a ironicno predstavljaju vise rizika za korisnike, jer ih sprijecava da imaju pristup kvalitetnim farmaceutskim proizvodnjama. 6) Steroidi nisu ljekovi koji izazivaju zavisnost, i ne izazivaju nasilno ponasanje i samoubistva 7) Ako cu sagledati mentalni aspekt steroidnog korisnika, rekao bih da je fer reci da on ili ona smatraju da su izlozeni malom riziku, a da zauzvrat dobijaju veliki rezultat.
"Ovaj tekst služi isključivo za informativne svrhe!!!!Ovim ne podstičemo uzimanje AAS pa se stoga ograđujemo od bilo kakvih poteškoća ili negativnih posledica!!!"
