Kolesterol je član grupe lipida poznatih pod imenom steroli, mekana, voštana supstanca proizvedena u tijelu za različite svrhe, također se može naći u živežnim namirnicama životinjskog porijekla.
Visok nivo kolesterola u krvi, posebice visok nivo LDL (low density level) kolesterola u odnosu na HDL (high density level) uzrokuje bolesti kardiovaskularnog sistema. Povećan rizik srčanih bolesti je kada je omjer LDL i HDL veći od 5:1, za muškarce ili 4.5:1 za žene. Osobe sa 10 % manje kolesterola u odnosu na druge imaju 33% manje šanse da obole od neke kardiovaskularne bolesti, osobe sa 30% nižim nivoom LDL kolesterola taj rizik smanjuju za 4 puta.
Kako dijeta utječe na visok kolesterol u krvi?
Trenutna teza je slijedeća: 1.visok krvi kolesterol uzrokuju dijete bogate zasićenim mastima.
2. smanjenje unosa zasićenih masti će sniziti i nivi LDL kolesterola, te time doprinijeti prevenciji srčanih bolesti.
Obje teze imaju snažna uporišta. Što se prve tiče dokazano je da svaka dijeta koja se sastoji od unosa zasićenih masnoća ima poguban utjecaj po život i zdravlje. Uporedo s time, dijete koje se zasnivaju na visokom unosu nezasićenih masti čuvaju srce i krvožilni sistem od bolesti prouzrokovanih kolesterolom.
Preporučuje se da bi udio masti trebao da sačinjava max 30% kalorija unesenih tokom dana i da se unos kolesterola ograniči na 300 mg dnevno. Ove preporuke mogu važiti za neke ljude, ali najvjerojatnije ne za sve. Veze između nivoa kolesterola i masti unesenih tokom dana i krvnog kolesterola i kardiovaskularnih bolesti nisu iste kao veza zasićenih masnoća, krvnog kolesterola i kardiovaskularnih bolesti. Ključna razlika je u odnosu zasićenih i nezasićenih masnih kiselina koje u stvari sprečavaju krd. vas. bolesti.
Ono što je još važno je vrijeme i način unosa hrane u organizam. Mali ali česti obroci poboljšavaju odnos u korist HDL kolesterola, dok je u slučaju nekoliko velikih obroka odnos suprotan.
Ukupan kolesterol:
Ispod 200 mg/dL – poželjan nivo kolesterola (varira od treninga i osobe do osobe)
200-239 mg/dL – krajnja granica tolerancije
preko 240 mg/dL – visok krvni kolesterol
LDL kolesterol:
Ispod 130 mg/dL – poželjan nivo
130-139 mg/dL – krajnja granica tolerancije
preko 140 mg/dL – visok LDL kolesterol
HDL kolesterol:
Ispod 35 mg/dL – pokazuje rizik ka krvnim bolestima
Odnos LDL i HDL
Muškarci 5:1 – povećan rizik od kard. vas. bolesti
Žene 4.5:1 - povećan rizik od kard. vas. bolesti
Neke vrste treninga, pogotovo aerobni pomažu u snižavanju LDL kolesterola, dok treninzi sa većim opterećenjima i težinama povisuju nivo HDL (dobrog) kolesterola
Preuzeto, prevedeno i obrađeno iz: Hamilton and Whitney's Nutrition Concepts and Controversies by: chaosteam
